نرخ بهره اوراق خزانه بانکی در مرز خطر

همشهری نوشته است: رشد نرخ بهره اوراق خزانه بانکی (سخاب) تا مرز ۴۰درصد و نبود تاریخ مشخص برای تسویه این اوراق موجب نگرانی کارشناسان بورس شده و آنها هشدار می‌دهند که دولت وارد بازی خطرناکی شده که به‌زودی اثرات ناگواری به بار می‌آورد.
به گزارش همشهری، از ۴سال پیش دولت با این پرسش مواجه بود که بدهی‌هایش را چطور پرداخت کند؟ با وجود اینکه از اواسط دهه ۸۰تا اوایل دهه ۹۰دولت ایران نزدیک به ۱۰۰۰میلیارد دلار نفت فروخت اما زمانی که دولت جدید، خزانه را تحویل گرفت در آن فقط علف‌های هرز روییده بود و دولت آه در بساط نداشت.
برخی علت آن را نفرین منابع و برخی دیگر دخل و خرج بی‌حساب و کتاب نامیدند. با این حال دولتی که گفته می‌شد ۷۰۰هزار میلیارد تومان بدهی دارد، راه‌حل را در انتشار اوراق بدهی یافت. با این کار با تأیید مجلس انتشار اوراق بدهی به نام اسناد خزانه اسلامی آغاز شد. از ۲سال پیش این اوراق با نام اخزا در فرابورس منتشر شد.
نرخ سود این اوراق در پایان سال قبل به ۲۶درصد رسید در نتیجه فعالان بازار سرمایه دلیل رکود در معاملات بازار سهام را انتشار این اوراق از سوی دولت دانستند. با این اعتراض دولت این اوراق را امسال از بازار خارج و از طریق شبکه بانکی تحت نام سخاب منتشر کرد. اما به‌دلیل انتشار این اوراق خارج از سامانه نظارتی فرابورس نرخ سود این اوراق به‌شدت افزایش یافته است،
چراکه تابلویی برای قیمت‌گذاری شفاف این اسناد وجود ندارد و در نتیجه نرخ سود این اوراق از مرز ۳۰درصد عبور کرده است و حتی گفته می‌شود بعضی از این اوراق با نرخ بهره۳۵ تا ۴۰درصد مبادله می‌شود. این رویه نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. دولت حتی امسال در لایحه بودجه سال ۹۶پیش‌بینی کرده است با انتشار اوراق جدیدتر نرخ بهره این اوراق را بپردازد. این یک چرخه معیوب است که هم اقتصاددانان و هم اهالی بازار سرمایه را نسبت به اثرات خطرناک آن نگران کرده است.
– اوراق سخاب باید بازارگردانی شود
در همین رابطه مصطفی امید قائمی مدیرعامل سابق فرابورس ایران با تأکید بر اینکه در ابتدا قرار بود این اوراق در بورس مورد معامله قرار گیرد، تصریح کرد:اگر منتشرکنندگان اوراق ضوابط وشرایط سازمان بورس را می‌پذیرفتند و هزینه بازار گردانی اوراق را متقبل می‌شدند بازارگردان می‌توانست دامنه بازده اوراق را محدود کرده و از تبعات منفی آن جلوگیری کند. او با اشاره به اینکه این اوراق نرخ بازده کل بازار را کاهش داده است، توضیح داد: حتی سپرده‌گذاری در بانک‌ها نیز تحت‌تأثیر منفی این اوراق قرار خواهد گرفت. برای شفاف‌سازی‌ و کنترل قیمت، این اوراق باید به همراه یک بازارگردان در فرابورس مورد مبادله قرار گیرد.
– مخاطرات جدی در راه است
علیرضا قدرتی یک کارشناس دیگر بازار سرمایه درباره تبعات خرید و فروش اوراق اسناد خزانه بانکی (سخاب) گفت: نرخ سود بانکی تمام بخش‌های اقتصادی را دچار مشکل کرده است چون این نرخ‌ها هیچ همخوانی با نرخ بازده اقتصادی کشور ندارد. در نتیجه بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی متوقف شده و به سمت سپرده بانکی با سودهای بالا حرکت کرده است.
او با اشاره به غیرشفاف بودن معاملات سخاب گفت: ادامه روند نرخ سود بالای سپرده‌های بانکی و اوراق سخاب قطعا بازار سهام را با مخاطرات بسیاری مواجه خواهد کرد چون وقتی اوراقی بدون ریسک و با بازده ۳۵درصد در بازار مورد معامله قرار می‌گیرد، به‌طور حتم هیچ سرمایه‌ای به سمت بازار سهام سوق نخواهد یافت.
– خطر در کمین فعالان اقتصادی
محسن محمدی مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان گفت: غیرشفاف بودن معاملات سخاب ضمن فرار نقدینگی از بازار سرمایه یک شبکه فساد و دلالی را در بازار سخاب ایجاد کرده که کارمزدهای بدون حساب و کتاب دریافت می‌کنند. به گفته او تداوم این روند شرکت‌ها و فعالان اقتصادی را ورشکست خواهد کرد.
محمدی تأکید کرد: انتشار اوراق سخاب با اینکه مشکل نقدینگی دولت را برای مقطعی به تعویق می‌اندازد اما اثرات منفی بر بازار سرمایه‌ دارد که جبران آن در آینده دولت را با معضل روبه‌رو خواهد کرد. محمدی گفت: خرید و فروش این اوراق خارج از بورس ضمن خروج نقدینگی از بازار سرمایه، شکوفایی و رونق بازارها را نیز از بین خواهد برد.