آفتاب اقتصادی: انتشار اوراق خزانه اسلامی‌آن هم در ساز و کاری مستقل از تالارهای ذیل سازمان و در بازار آزاد، واکنش‌های منفی بسیاری را از سوی فعالان بازار سرمایه بر انگیخت با این همه اما، اعتراضات موجب تحرک مسئولان در سازمان بورس اوراق بهادار شد و آنها نیز آوای اعتراض محافظه‌کارانه‌ای خود را بلند ساختند تا در نهایت سخاب پرهیاهو در حصار فرابورس مهار و سخاب ۵ کشف قیمت شد.
عرضه اوراق خزانه
طی عرضه اولیه اسناد خزانه اسلامی‌در نماد «سخاب۵» بیش از ۳۹۲ هزار ورقه به ارزش نزدیک به ۳۶۴ میلیارد ریال مورد دادوستد قرار گرفت که بیشترین سهم این معاملات از سوی حقوقی‌ها با در اختیار داشتن ۹۴درصد از حجم خرید انجام شد.
با توجه به پذیرش اسناد خزانه اسلامی‌در نماد «سخاب۵» در فرابورس ایران، در روز چهارشنبه ۱۵ شهریورماه در بازار ابزارهای نوین مالی این نماد معاملاتی گشایش یافت و طی عرضه اولیه، ۹۲۶ هزار و ۶۰۲ ریال قیمت خورد. به گزارش سنا،طی عرضه اولیه اسناد خزانه اسلامی‌در نماد «سخاب۵» بیش از ۳۹۲ هزار ورقه به ارزش نزدیک به ۳۶۴ میلیارد ریال مورد دادوستد قرار گرفت که بیشترین سهم این معاملات از سوی حقوقی‌ها با در اختیار داشتن ۹۴ درصد از حجم خرید انجام شد. اوراق اسناد خزانه اسلامی‌با نماد «سخاب۵» در تاریخ ۲۸ اسفندماه ۹۵ انتشار یافت و در تاریخ ۲۴ بهمن‌ماه ۹۶ نیز سررسید می‌شود که در هنگام سررسید قیمت هر ورقه یک‌صد هزار ریال خواهد بود که از سوی خزانه‌داری کل کشور به حساب آخرین دارندگان آن واریز می‌شود. این اوراق که تا پیش از این در بازار غیررسمی‌با نرخ سودهای نجومی‌مورد مبادله قرار می‌گرفت در حال حاضر پس از عرضه در بازار فرابورس ایران دارای نرخ موثر بازده تا سررسید “وای تی ام” ۱۹٫۲ درصد و نرخ بازدهی ساده ۱۸٫۲ درصد است. یکشنبه هفته آینده نیز شاهد عرضه «سخاب۳» در بازار فرابورس ایران خواهیم بود که طبق اظهارات مدیرعامل و معاون توسعه بازار فرابورس باقی نمادهای سخاب به محض سپرده شدن حجم بیشتری از این اوراق در بازار عرضه خواهند شد. رضا غلامعلی پور، معاون توسعه بازار فرابورس ایران با بیان اینکه فایده بزرگی که پذیرش این اوراق در بازار سرمایه و فرابورس دارد این است که یک بازار شفاف و منسجم با یک شبکه کارگزاری در کل کشور وجود دارد، افزود: ضرورتی ندارد که پیمانکار برای فروش این اوراق به دنبال کسی بگردد یعنی سهولت دسترسی به بازار را داریم و این بازار هم تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است. وی درباره مزیت‌های ورود مجدد اوراق سخاب به بازار سرمایه اظهار داشت: در این اوراقی که از طریق سیستم بانکی به پیمانکار داده می‌شود، سیستم بانکی می‌تواند پذیرش را انجام دهد؛ یعنی اطلاعات پیمانکار را می‌گیرد، معرفی‌‌نامه‌ها از دستگاه‌های اجرایی به سیستم بانکی ارائه می‌شود و در نهایت یک گواهی تخصیص اسناد خزانه به پیمانکار می‌دهند.
بازار سرمایه تنها گزینه
آرش قوی‌دل، مشار ارشد در موسسه مشاوره تامین سرمایه راهین در این‌باره به آفتاب اقتصادی گفت:اوراق خزانه اسلامی‌به عنوان یک مکانیزم قوی مالی در جهت ایجاد بازار بدهی فی‌نفسه یک ابتکار عمل ستودنی بود که در دولت آقای روحانی محقق شد. این ابزار مالی قدرتمند می‌تواند بالانس سنگین بدهی‌های دولتی را متعادل تر سازد و همچنین ایده‌ی ایجاد بازار بدهی را یک گام به پیش ببرد ، اما موضوع از آنجا موجب نگرانی شد که این مکانیزم نه در تعامل با بازار سرمایه بلکه در تضاد و رقابت با آن خود را نشان داد. بانک‌های عامل آن در اقدامی‌غیر حرفه‌ای حاضر به استفاده از بسترهای شفاف و کارآمد بورس نشدند و راساً اقدام به عرضه‌ای این اوراق کردند . در نتیجه همان گونه که بسیاری پیش‌بینی می‌کردند به دلیل عدم تسلط این دوستان به کارکردهای این ابزار مالی قدرتمند خیلی زود مسئله به بیراهه رفت و حواشی بسیاری پدید آمد. در فضای مجازی سخاب با سودهای نجومی‌و باورنکردنی دست به دست می‌شد ، خیلی زود گروه‌های تلگرامی‌عجیب تشکیل شد و افرادی با نام‌های مستعار خود را اصلی‌ترین معامله‌گران این اوراق معرفی می‌کردند و بعضاً ادعاهای شگفتی‌آفرین و غیر حرفه‌ای را مطرح می‌کردند. وقتی که یک ابزار مالی این‌چنینی در فضای غیر رسمی‌ادعای پوشش ۳۵ درصدی سود را دارد، چگونه می‌توان این موضوع را در تضاد با بازار سرمایه قلمداد نکرد و این پرسشی بود که دوستان بالاخره به آن پاسخ دادند و ددر نهایت این پاسخ به توافقی انجامید که در روز سه‌شنبه کشف قیمت سخاب ۵ در فرابورس خروجی آن بود. سود معقول ۲/۱۸ در تنزیل این اوراق بار دیگر نشان داد که بازار سرمایه تنها بستر منطقی برای ایجاد بازار بدهی و استفاده درست از ابزارهای مالی است. البته نکته حائز توجه خرید بیش از ۹۰ درصد اوراق از سویی حقوقی‌ها بود که باید مد نظر قرار گیرد. این گام‌های نخستین است ، اما برای مردمی‌که باید سرمایه‌های خرد آنها هدف اصلی طرح باشد چنین فضای به نظر چندان جذاب به نظر نمی‌رسد. برای تفهیم ،رسانه‌ها نقش کلیدی دارند ، یکی از دلایلی که مردم در بانک‌ها سپرده گذاری می‌کنند، علاوه بر امنیت و سود مناسب ، بحث ساده بودن فهم این نوع از سرمایه‌گذاری است ، مردم قراردادهای بانکی و سپرده گذاری بلندمدت و روزشمار را درک می‌کنند و نسبت به آن اعتماد دارند ، اما مفهومی‌چون اوراق خزانه برای آنها ممکن است که این شفافیت لازم را نداشته باشد.
توجیه مردم شاه‌کلید ایجاد بازار بدهی
این کارشناس در ادامه افزود: باید برای مردم در قالبی ساده توجیه کرد که این اسناد پشتیبانی و گارانتی دولتی را به همراه دارد و از سپرده‌های بانکی حتی امن تر است ، همچنین در فرصتی که کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به همراه آورده است باید با وارد کردن مردم و سهامداران خرد حقیقی به بازار بدهی به نوعی دولت را نیز تشویق کرد که بیشتر از چنین ابزار مالی استفاده کند و جذابیت‌های آن را بیشتر بازتاب دهد.